ดอนสวรรค์ พื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ของสกลนคร

ดอนสวรรค์ เกาะกลางน้ำขนาดใหญ่ตั้งอยู่กลางหนองหาน ในช่วงสงกรานต์ชาวบ้านมักออกไปสรงน้ำพระ และนิมนต์พระสงฆ์ไปที่ดอนสวรรค์เพื่อประกอบพิธีกรรมทางศาสนาและความเชื่อใน “พื้นที่ศักดิ์สิทธิ์” บนดอนสวรรค์ไม่มีวัดมีเพียงแต่ปะรำพิธีสงฆ์ที่ใช้ประกอบพิธี

ชาวเมืองสกลนครนิยมไปตักน้ำใช้ที่สระพังทอง ทำให้สระพังทองมีสะพานไม้อยู่ 4 สะพาน แต่ปัจจุบันเหลือเพียงสะพานคอนกรีตขนาดเล็กแค่ 2 แห่งเท่านั้น สะพานนี้เดิมมีไว้สำหรับชาวบ้านไปตักน้ำโดยมีลานกับศาลาสำหรับใช้เป็นที่นั่งพัก ในสมัยปี พ.ศ.2486 ยังมีจอก แหน ให้เห็นแต่เพียงเล็กน้อย และมีโครงการของพระเจ้าอยู่หัวอยู่ที่บริเวณนี้อีกด้วย

ต่อมาสมัยนายดาบชัยอัคราช เป็นนายกเทศมนตรีมีการขุดลอกสระพังทองเดิม จากหนองน้ำที่เต็มไปด้วยบัวบัวให้กลายเป็นสระนํ้ำสะอาดและช่วงปี พ.ศ.2496 มีการอนุญาตให้สร้างสถานบันเทิงแบบไนท์คลับขึ้นที่ริมสระพังทอง 2 แห่ง คือ โกเด้นท์พอนด์ เจ้าของคือ นายเจริญ พลอยประเสริฐและอีกแห่งวคือ ไนท์คลับ 912 เป็นของทหาร อย่างไรก็ตามชาวบ้านได้ต่อต้านเนื่องจากเกรงว่าไนท์คลับทั้งสองอาจสร้างความเสียหายโดยการปล่อยน้ำเสียลงสู่สระพังทองและเป็นสาเหตุสำคัญประการหนึ่งทำให้ชาวบ้านเลิกใช้น้ำในสระพังทองไป ส่วนภูน้ำลอดในวัดพระธาตุเชิงชุมไม่นิยมนำมาใช้บริโภคแต่อาจใช้ทำเป็นน้ำมนต์

ทั้งนี้ช่วงก่อนปี พ.ศ.2480 ชาวบ้านยังสามารถมองเห็นคูเมืองได้อย่างชัดเจนรอบเมืองสกลนคร และ เรือชาวบ้านยังสามารถแล่นเข้าในคูเมืองได้ เมื่อมีประตูระบายน้ำ “คันแววพยัคฆ์” ปิดกั้นระหว่างหนองหานกับลำน้ำก่ำ สร้างขึ้นในสมัยนายเตียง ศิริขันธ์ เมื่อปี พ.ศ.2484 ทำให้ปริมาณน้ำหนองหานมีระดับสูงขึ้นอีกทั้งบริเวณเวณรอบคูเมืองถูกบุกรุกจับจองโดยหน่วยงานของรัฐ และเอกชนทำการออกกรรมสิทธิ์ที่ดินริมหนองหาน